Powyżej opisałem przypadki typowe. Dusznica bolesna i zawał mogą objawiać się również inaczej. Duży wpływ na samopoczucie chorego ma rozpoznanie i rokowanie. Rozpoznanie jest to stwierdzenie aktualnego stanu organizmu. Natomiast rokowanie jest to prognozowanie przebiegu choroby na podstawie badań statystycznych i doświadczeń. Gdy rozpoznanie jest właściwie zrozumiane przez pacjenta (nie wystarczy oczywiście stwierdzenie „Pan ma raka”), stanowi wówczas dobry punkt wyjścia do dalszej terapii. Jednak rokowanie, które zwykle nie uwzględnia osobowości pacjenta, jego woli życia ani wpływu otoczenia rodzinnego, staje się elementem obrazu choroby i zaczyna żyć swoim życiem. Może mieć wtedy bardzo niekorzystny wpływ na psychikę chorego i proces zdrowienia.

Przytoczyłem tutaj tylko pewne psychologiczne aspekty chorowania. Jest ich znacznie więcej, jednak większość z nich można opanować lub złagodzić, np. za pomocą metod przedstawionych w tej książce.

Wiedząc, jak duży wpływ na nasze zdrowie mają emocje i uczucia, zastanów się przez chwilę nad ich powstawaniem. Jako przykładem posłużę się tutaj typową sytuacją. Dwóch pacjentów oczekuje na podobny zabieg. Jeden jest przygnębiony i przestraszony, a drugi jest zmobilizowany, widząc w zabiegu szansę na wyzdrowienie. Z czego wypływają ich odmienne emocje? Fakty przecież niczym się nie różnią (taki sam zabieg, takie samo ryzyko, takie samo obciążenie i dolegliwości). Różnice wypływają z odmiennych przekonań i różnego sposobu myślenia obu pacjentów: pierwszy jest przekonany, że zabieg jest tylko niepotrzebną udręką, a drugi robi wszystko, by wyzdrowieć i wykorzystuje każdą szansę.

Wynika stąd bardzo istotna obserwacja: ludzie popadają często w przy-gnębienie nie z powodu faktów, lecz z powodu własnych przekonań o nich. Wiąże się to z tym, że nasze myśli są zawsze zgodne z emocjami odczuwanymi w danym momencie. Myśli zaś w największej mierze zależą od naszych przekonań (tych, w które najbardziej wierzymy), od systemu wartości i czynników zewnętrznych (np. informacji na dany temat). Nasze postępowanie zależy od tych wszystkich składników: przekonań, myśli, emocji oraz czynników zewnętrznych.